Pierwsza pomoc przedmedyczna

Pierwsza pomoc to nic innego jak „kupowanie czasu” dla poszkodowanego. Kim jest poszkodowany? Logika wskazuje, a statystyki to potwierdzają, że zazwyczaj ratujemy osoby, z którymi najczęściej przebywamy: własne dzieci, mąż, żona, rodzice, współpracownicy. Warto więc nie być bezsilnym w momencie, kiedy zdrowie i życie bliskiej osoby zależy od ciebie. Zwłaszcza, że pierwsza pomoc to czynności, które KAŻDY z nas –  laików w dziedzinie medycyny, jest w stanie wykonać BEZ użycia jakichkolwiek przyrządów medycznych. Mając do dyspozycji tylko nasze ręce i głowę, możemy uratować komuś życie! Wątpliwości i obawy to nasi najwięksi wrogowie podczas udzielania pierwszej pomocy. To one nie pozwalają nam w wielu przypadkach udzielić pierwszej pomocy. Nie działamy, bo boimy się, że zrobimy coś źle, że zrobimy komuś krzywdę przez nasze „nieudolne” działania, boimy się groźnych chorób zakaźnych.Rozwiejmy te obawy.

Do udzielania pierwszej pomocy jest zobowiązana każda osoba, która zauważy niebezpieczeństwo. Prawo nakłada na nas obowiązek udzielania niej. Za nieudzielenie pierwszej pomocy grozi odpowiedzialność karna np. ucieczka z miejsca wypadku. 

Rozróżniamy różne stopnie udzielania pomocy osobom poszkodowanym. Możemy przyjąć, że aktualnie obowiązują trzy poziomy:

• Poziom pierwszej pomocy przedmedycznej – pierwsza pomoc udzielana przez świadków zdarzenia na miejscu zdarzenia. W założeniu jest udzielana przez osoby bez przygotowania medycznego, najważniejszymi jej elementami jest rozpoznanie zagrożenia, ocena stanu poszkodowanego, rozpoznanie nagłego zatrzymania krążenia, wezwanie pomocy medycznej oraz prowadzenie podstawowych zabiegów resuscytacyjnych do czasu przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego.
• Poziom kwalifikowanej pierwszej pomocy – jest to pomoc udzielana na miejscu zdarzenia przez osobę posiadającą tytuł ratownika, gdzie aby uzyskać tytuł ratownika należy ukończyć 66 godzinny kurs kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz zaliczyć z wynikiem pozytywnym egzamin państwowy. Osoby udzielające kwalifikowanej pierwszej pomocy korzystają z zakresu uprawnień zawartych w Art. 14 ustawy o państwowym ratownictwie medycznym. Ratowników kwalifikowanej pierwszej pomocy można spotkać np. w zastępach straży pożarnej, pośród funkcjonariuszy policji czy też w trakcie zabezpieczeń medycznych.
• Poziom medycznych czynności ratunkowych – jest to poziom udzielania pomocy zarezerwowany tylko dla osób posiadających wykształcenie medyczne tj. ratowników medycznych, pielęgniarek i pielęgniarzy oraz osób legitymujących się tytułem lekarza. Medyczne czynności ratownicze są wykonywane w zakresie wskazanym przez ustawę o państwowym ratownictwie medycznym, a odbywając się w zespołach ratownictwa medycznego, lotniczym pogotowiu ratunkowym oraz lecznictwie szpitalnym.

Niestety, niepewność powoduje, że często rezygnujemy z wykonania jakichkolwiek czynności. Strach przed tym, że nasze działania mogą pogłębić już istniejące urazy, jest bardzo duży. Często zdarza się, że ratownicy na miejscu zdarzenia słyszą takie wytłumaczenie świadków, jak np.: dla bezpieczeństwa poszkodowanego nie ruszaliśmy go. Taka postawa nierzadko prowadzi do jego śmierci! Zachowawcza postawa często jest tłumaczona strachem przed konsekwencjami prawnymi ewentualnych błędów popełnionych podczas działań ratowniczych. Z drugiej strony zdarza się również, że bez większego zastanowienia ruszamy na ratunek, nie zważając na zagrożenia i narażając własne życie. Czasami można usłyszeć informacje o ratownikach, którzy podczas udzielania pierwszej pomocy popełnili jakiś błąd, a następnie odpowiadali przed sądem za wyrządzone krzywdy. To nieprawdziwe i szkodliwe informacje. Ich rozpowszechnianie powoduje wśród przypadkowych świadków niechęć do podejmowania czynności ratujących życie. Boją się, że efektem ich działania może być kara więzienia lub konieczność wypłacenia odszkodowania z tytułu popełnionych błędów, jak np. połamanie żeber podczas wykonywania resuscytacji krążeniowo‑oddechowej.

Jeżeli ratownik uzna, że ktoś, nawet sam poszkodowany, stanowi dla niego bezpośrednie zagrożenie, ma prawo przerwać udzielanie pierwszej pomocy i przede wszystkim zadbać o własne bezpieczeństwo, np. oddalając się na bezpieczną odległość i wzywając służby porządkowe (policję, straż miejską).Również nie należy bać się wykorzystywania rzeczy w obawie przed ich zniszczeniem, wszystkie straty finansowe wynikające ze zniszczenia sprzętu, ubrania i innych przedmiotów podczas udzielania pierwszej pomocy zostaną wyrównane przez skarb państwa. Jedyne, czego nie można poświęcić, to zdrowie bądź życie innej osoby – nie można więc np.: kazać komuś skoczyć do wody celem ratowania osoby tonącej.

Wyróżnia się zagrożenia, :

• które widać, słychać lub czuć, dość łatwo rozpoznawalne, np. ulatniający się gaz z kuchenki, ruch uliczny, pożar, pies broniący swojego właściciela czy zerwana linia energetyczna;
• których nie widać, nie słychać i nie czuć, np. prąd elektryczny, tlenek węgla, drobnoustroje przenoszone przez krew poszkodowanego (WZW typu B, HIV) czy prątki gruźlicy przenoszone drogą kropelkową.

---

OGÓLNA PIERWSZA POMOC

---

1. Ocena sytuacji; 2. Upewnienie się, że nic nam nie zagraża; 3. Bezpieczne podejście do poszkodowanego i ocena jego stanu zdrowia; 4. Udzielenie pierwszej pomocy; 5. Wezwanie pogotowia; 6. Dalsze udzielanie pierwszej pomocy;

---

JAKIE INFORMACJE TRZEBA PRZEKAZAĆ DYSPOZYTOROWI?

---

Podczas wzywania pomocy musimy przekazać dyspozytorowi kilka informacji. Wbrew pozorom kolejność ich przekazywania jest bardzo ważna. Zawsze jako pierwsze powinniśmy w miarę naszych możliwości określić gdzie zdarzenie ma miejsce. Jeśli jest to poza miastem, należy opisać charakterystyczne punkty w pobliżu. Ma to ogromne znaczenie w momencie, gdyby połączenie z numerem alarmowym zostało przerwane. Przyczynami utracenia może być: - rozładowana bateria telefonu komórkowego - zgubienie sieci - brak prądu w domu

SCHEMAT WZYWANIA POGOTOWIA

1. MIEJSCE ZDARZENIA. Określamy najdokładniej jak potrafimy miejsce w którym doszło do zdarzenia. Jeśli sytuacja ma miejsce w domu/bloku przekazujemy dyspozytorowi dokładny adres: nazwa ulicy, numer domu, bloku, klatki, piętro. Podajemy także miejscowość gdyż zdarza się, że w dwóch pobliskich miasteczkach znajdują się dwie takie same ulice. Gdy sytuacja wydarzyła się na drodze także staramy się określić orientacyjny adres miejsca zdarzenia. Jeśli jest to niemożliwe podajemy charakterystyczne punkty orientacyjne.
2.POWÓD WEZWANIA. Przekazujemy informacje o tym dlaczego dzwonimy, co się wydarzyło. Określamy czy jest to np. zachorowanie (ból w klatce piersiowej, napad duszności, drgawek itd), wypadek komunikacyjny, uraz, oparzenie etc.
3. ILOŚĆ I STAN POSZKODOWANYCH. Staramy się określić ile jest osób potrzebujących pomocy, oraz jakim są stanie. Od tej informacji zależy, ile karetek i jakiego typu (zespół podstawowy, zespół specjalistyczny) zostanie od razu wysłanych na miejsce zdarzenia. Jeśli np. miał miejsce wypadek samochodowy, urazów w nim doznały 3 osoby będące obecnie nieprzytomne, to pewnikiem jest, że jeden Zespół Ratownictwa Medycznego nie wystarczy do udzielenia im wszystkim pomocy. Podajemy objawy które możemy zaobserwować (np. brak oddechu, krwotok z ręki, uraz głowy, drgawki), jak i te które podają sami poszkodowani (np. piekący ból w klatce piersiowej, duszność, zawroty głowy).
4. DANE POSZKODOWANEGO. Przekazujemy dyspozytorowi czy osobą poszkodowaną jest dorosły czy dziecko, kobieta czy mężczyzna. Dyspozytor musi wiedzieć, jaką karetkę wysłać, ponieważ istnieją specjalne dla dzieci. Jeśli jest to możliwe podajemy jego wiek, imię i nazwisko.
5. DANE WZYWAJĄCEGO. Na samym końcu, po przekazaniu wszystkich powyższych informacji, podajemy nasze imię i nazwisko, i numer telefonu spod którego dzwonimy.

! Nie można się rozłączać, jeśli nie zadecyduje o tym dyspozytor, ponieważ czasem może nie usłyszeć dokładnie potrzebnej informacji lub ma zamiar podpowiedzieć, jak zachować się w konkretnym przypadku i w jaki sposób udzielić pierwszej pomocy.