Ocena stanu poszkodowanego

Ocena przytomności lub stopnia świadomości

Poprawne rozpoznanie urazu jest czynnikiem decydującym o sposobie i zakresie udzielenia pierwszej pomocy. Po upewnieniu się, że poszkodowanym i ratownikom nie zagraża niebezpieczeństwo, należy przystąpić do sprawdzenia stanu przytomności i reakcji poszkodowanego na bodźce. W tym celu trzeba ostrożnie potrząsnąć go za ramiona i zawołać: Otwórz oczy! Czy mnie słyszysz? Porusz ręką lub noga!…”.
Jeżeli poszkodowany nie reaguje na żadne bodźce, można uznać, że jest nieprzytomny. Poszkodowanego przytomnego, jeśli nie zagraża mu żadne niebezpieczeństwo, należy pozostawić w pozycji zastanej. Trzeba poprosić go podanie okoliczności zdarzenia, zapytać, jak się nazywa i co mu dolega (np. czy ma zawroty głowy, nudności, mroczki przed oczami, uczucie zimna lub gorąca, czuje osłabienie itd, gdzie odczuwa ból, czy jest na coś uczulony, czy zażywa jakieś leki itp.). Aby sprawdzić stopień jego świadomości, można zadać kilka łatwych pytań, np. „ lle widzisz palców? Jaki jest dziś dzień? lle jest 2+2?”. W razie potrzeby należy wezwać pomoc.

Ocena oddechu

Osoba nieprzytomna może mieć zaburzony oddech lub nie oddychać. Oddech poszkodowanego sprawdza się, po udrożnieniu jego dróg oddechowych, przez 10 sekund. Obecność lub brak oddechu oraz jego wydolność stwierdza się za pomocą trzech zmysłów: wzroku, słuchu i dotyku (widzę, słyszę, czuję, czyli w skrócie WSC).

Jeżeli masz watpliwości, czy oddech poszkodowanego jest odpowiedni, postępuj tak, jakby był nieodpowiedni. O niewydolności oddechowej mogą Świadczyć duszności, kaszel, świszczenie podczas oddychania, sina skóra.

Ocena urazów i stanu poszkodowanego

Gdy poszkodowany jest nieprzytomny, ale oddycha oraz znajduje się w bezpiecznym miejscu, należy sprawdzić, czy nie ma dodatkowych urazów. Podczas badania trzeba unikać przemieszczania lub poruszania poszkodowanego, obserwować jego twarz i porównywać symetryczne okolice ciała.

Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, nie oddycha, ma zaburzoną pracę serca trudności z oddychaniem, rozlegle obrażenia, urazy termiczne lub chemiczne, upadł z dużej wysokości lub został porażony prądem/piorunem, zawsze wzywaj karetkę. Jego życie jest zagrożone.
Trzeba zwracać uwagę na zabarwienie skory (zwłaszcza twarzy) poszkodowanego, jej temperaturę i wygląd, np. krwawe podbiegnięcia, zasinienia czy wycieki. Grymas bólu na twarzy może świadczyć o urazie, a wypływ płynu surowiczo-krwistego z uszu lub nosa - o pęknięciu podstawy czaszki. Przy sprawdzaniu jamy ustnej należy zwracać uwagę na zapach z ust (np. zapach acetonu może świadczyć o cukrzycy) oraz na obecność ciał obcych, uszkodzonych protez zębowych, występowanie krwawień itp.
Należy obserwować, czy klatka piersiowa rozszerza się rytmicznie, bez trudności i symetrycznie po obu stronach. Bransoletki, breloczki i inne przedmioty mogą zawierać dodatkowe informacje o poszkodowanym, np. o jego chorobach ( epilepsji, cukrzycy, astmie ) . Także niektóre znalezione przy poszkodowanym lekarstwa i przedmioty mogą świadczyć o jego chorobie, np. nitrogliceryna (o chorobie serca), inhalator (o astmie), strzykawka do insuliny (o cukrzycy ). Trzeba sprawdzać twardość brzucha. Twardy, deskowaty brzuch świadczy o urazie wewnątrz jamy brzusznej. Co minutę należy kontrolować czynności życiowe poszkodowanego i reagować na zmiany. Od poszkodowanego przytomnego należy uzyskać jak najwięcej informacji. W tym celu przeprowadza się wywiad ratowniczy według schematu zwanego SAMPLE.